Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
|
||
Gmach Główny Muzeum |
||
Państwo | Polska | |
Miejscowość | Kraków | |
Adres | al. Jana Pawła II 39, 30-969 Kraków 28, skr.poczt. 79 |
|
Data założenia | 1964 | |
Zakres zbiorów | statki powietrzne i technika lotnicza | |
Wielkość zbiorów | ponad 200 samolotów (2007) | |
Dyrektor | Krzysztof Radwan | |
50°04′36″N 19°59′36″E/50,076667 19,993333 | ||
Strona internetowa muzeum |
Muzeum Lotnictwa Polskiego – muzeum w Krakowie zlokalizowane na terenach dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny, gromadzące eksponaty związane z historią rozwoju lotnictwa. Liczba eksponowanych obecnie statków powietrznych przekracza 200. Muzeum wydaje własne publikacje, organizuje imprezy o charakterze edukacyjnym. Jest też uczestnikiem i organizatorem konferencji poświęconych historii lotnictwa i muzealnictwu[1]. Posiada również bibliotekę z ponad 30 tysiącami pozycji[2]. Znalazło się na ósmym miejscu listy najlepszych muzeów lotnictwa na świecie telewizji CNN[3].
Spis treści
Historia[edytuj]
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny[edytuj]
Muzeum Lotnictwa Polskiego funkcjonuje na terenach dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny (jednego z najstarszych lotnisk wojskowych na świecie). Lotnisko to powstało w 1912 roku w związku z rozwojem lotnictwa Austro-Węgier. W 1917 roku stało się jednym z punktów etapowych pierwszej w Europie regularnej pocztowej linii lotniczej łączącej Wiedeń z Kijowem i Odessą. Początkowo zajmowało obszar 55 ha i zawierało bazę oddziału lotniczego. Po odzyskaniu niepodległości i przejęciu obiektów lotniska przez polskie władze wojskowe zorganizowano pierwszą polską jednostkę bojową tzw. Eskadryllę Lotniczą (później 1 Eskadra). Następnie bazę rozbudowano tworząc warsztaty remontowo-produkcyjne, Niższą Szkołę Pilotów i kolejne eskadry. W 1921 roku powstał w oparciu o istniejące zaplecze techniczne 2 Pułk Lotniczy. W połowie lat 20. polskie władze wojskowe podjęły decyzję o rozbudowie lotniska. 18 lipca 1923 roku otwarto Cywilną Stację Lotniczą Kraków, czego efektem było powstanie drugiego co do wielkości lotniska w Polsce. W 1938 roku uruchomiono linię międzynarodową Warszawa-Kraków-Budapeszt. W czasie II wojny światowej lotnisko przejęli Niemcy, po wojnie straciło swoje znaczenie ze względu na rozwój urbanistyczny okolicznych terenów. W 1963 roku zostało zlikwidowane. W 2006 roku wpisano zespół obiektów lotniska do rejestru zabytków pod numerem A-1106[4].
Powstanie muzeum[edytuj]
Muzeum powstało w 1964 roku. Pierwotnie funkcjonowało jako Ośrodek Ekspozycji Sprzętu Lotniczego przy Aeroklubie Krakowskim, utworzony w oparciu o eksponaty zgromadzone na potrzeby Wystawy Lotniczej. W 1967 r. został przejęty przez Naczelną Organizację Techniczną i przemianowany na „Muzeum Lotnictwa”. Później przez pewien okres nosiło jeszcze nazwę Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie. Osobowość prawną muzeum uzyskało w 1971 r. po przejściu w gestię Ministerstwa Komunikacji. Od 1989 roku dyrektorem muzeum jest Krzysztof Radwan[5].
Nowy budynek muzeum[edytuj]
Obok starego gmachu powstał (otwarcie nastąpiło 18 września 2010 roku[6]) nowy trzykondygnacyjny budynek[7], o powierzchni 4000 m² z lotu ptaka przypominający śmigło. Każde jego skrzydło pełni inną funkcję. Do ekspozycji obiektów muzealnych przeznaczone są dwa z nich. W trzeciej części zlokalizowane są m.in. biblioteka, biura, sala kinowa i konferencyjna. Inwestycja została sfinansowana ze środków samorządu województwa małopolskiego oraz środków unijnych i kosztowała około 45,8 mln zł. W lutym 2008 roku swoje wsparcie dla tej inicjatywy w kwocie 60 tys. dolarów zapowiedział amerykański koncern lotniczy Boeing[8]. 19 maja 2008 roku odbyło się uroczyste poświęcenie i wmurowanie aktu erekcyjnego. Poświęcenia dokonał metropolita krakowski Stanisław Dziwisz. Obecni byli m.in. marszałek województwa małopolskiego Marek Nawara, senator RP Janusz Sepioł, dyrektorzy departamentów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego[9].
Status prawny i struktura organizacyjna muzeum[edytuj]
Muzeum działa w oparciu o ustawę o muzeach[10], ustawę o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej[11] oraz własny statut i podlega urzędowi marszałkowskiemu województwa małopolskiego. Zgodnie ze statutem muzeum jest samorządową instytucją kultury wyodrębnioną pod względem prawnym i ekonomiczno-finansowym, której organizatorem jest województwo małopolskie. Województwo zapewnia środki potrzebne do utrzymania i rozwoju muzeum.
W Muzeum Lotnictwa Polskiego istnieją następujące jednostki organizacyjne:[12]
- Dyrekcja Muzeum Lotnictwa Polskiego
- Dział Inwentaryzacji Muzealiów (DIM)
- Dział Upowszechniania Muzealiów (DUM)
- Dział Konserwacji Muzealiów (DKM)
- Dział Administracji (DA)
- Biblioteka Naukowa i Archiwum (BNiA), funkcjonująca na prawach działu
- Dział Finansowy (DF)
- Stanowisko ds. Sekretariatu (SEK)
Nadzór nad muzeum w sposób ogólny sprawuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a w sposób bezpośredni – organizator. Przy muzeum działa piętnastoosobowa rada muzeum, której członków powołuje i odwołuje zarząd województwa małopolskiego[13]. Wewnętrznie zasady pracy muzeum są określone w Regulaminie Organizacyjnym[14].
Pochodzenie eksponatów[edytuj]
Większość eksponatów stanowią przekazane do muzeum egzemplarze wycofane z użytku przez wojsko lub władze państwowe. Część eksponatów trafiła do muzeum dzięki wymianie z innymi muzeami na świecie.
- Muzeum jest w posiadaniu 25 samolotów pochodzących z kolekcji Hermanna Göringa, która przed wojną znajdowała się w berlińskich Deutsche Luftfahrt Sammlung (Niemieckich Zbiorach Lotniczych) i po wojnie trafiła do Krakowa jako mienie porzucone przez Niemców w Kuźnicy Czarnkowskiej (znajdującej się przed wojną na terenie Niemiec). Obecnie stanowią one obok tzw. Berlinki przedmiot niemieckich roszczeń wobec Polski[15][16][17]. Należący do kolekcji brytyjski samolot De Havilland DH 9a z 1918 r., dar indyjskiego księcia Hajdarabadu dla brytyjskiego lotnictwa wojskowego, został zamieniony w latach 70. w Wielkiej Brytanii na myśliwiec Spitfire LF Mk XVIE z okresu II wojny światowej[18][19].
- Dowództwo Sił Powietrznych Szwecji przekazało do zbiorów muzeum samolot AJSF 37 Viggen o numerze fabrycznym 37954. 29 listopada 2005 roku maszyna przyleciała bezpośrednio ze swojej bazy w Luleå w Szwecji i wylądowała na krakowskim lotnisku Balice skąd ulicami miasta przetransportowano ją do muzeum[20]. Egzemplarz ten latał już nad Polską w roku 2002 roku podczas ćwiczeń Strong Resolve 2002 i był jednym z pięciu rozpoznawczych Viggenów bazujących w 33 Bazie Lotnictwa Transportowego w Powidzu w składzie SwAFRAP (Swedish Air Force Rapid Reaction Unit).
- Eksponowany w hangarze Curtiss Export Hawk II (D-IRIK) to jeden z dwóch samolotów zakupionych przez Hermanna Göringa dla niemieckiego asa lotnictwa Ernsta Udeta, by zachęcić go do wstąpienia do NSDAP w 1933 roku[21]. Samolot ten był wykorzystany do pokazów z okazji Letnich Igrzysk Olimpijskich 1936 roku w Berlinie.
- Będący w ekspozycji muzeum TS-11 Iskra 1H 0730 w barwach Reprezentacyjnego Zespołu Akrobacyjnego Sił Powietrznych RP "Biało-Czerwone Iskry" to tzw. "Czerwona 1" pilotowana wcześniej przez dowódcę zespołu ppłk pil. Jerzego Lenia. Została ona przekazana decyzją MON do zbiorów muzeum po wylataniu resursu.
- Znajdujący się w zbiorach muzeum jedyny ocalały na świecie P.11c w czasie kampanii wrześniowej brał udział w walkach. Pilotował go ppor. Wacław Król. 1 września zestrzelił wspólnie z kpr. Pawłem Kowalą samolot rozpoznawczy Hs 126, a 5 września wraz z kpr. Piotrem Zaniewskim zestrzelił He 111. Nie zostało to uwzględnione przez komisję Bajana, jednak znalazło potwierdzenie w danych Luftwaffe[22].
- Amerykański Northrop F-5E Tiger II z ekspozycji plenerowej jest zdobyczą wojenną z okresu wojny wietnamskiej. Maszyny te były eksportowane przez Stany Zjednoczone do wielu krajów m.in. do Wietnamu Południowego. Część z nich została przejęta przez siły Wietnamu Północnego i przez nie wykorzystywana. Jedna z takich maszyn została przekazana Instytutowi Lotnictwa do opracowania dokumentacji technicznej dla przezbrojenia samolotu w działka produkcji radzieckiej. Dokumentacja nie została opracowana, zaś samolot ostatecznie trafił do muzeum[23].
Pomniki i odznaczenia związane z muzeum[edytuj]
Na terenie należącym do muzeum znajdują się trzy pomniki:
- Pomnik Lotników – ufundowany w roku 1970 przez społeczeństwo Krakowa ku czci Lotników walczących na frontach II wojny światowej, usytuowany obok hangaru, otoczony zielenią. Pomnik ma formę głazu na którym widnieje tablica z napisem: "1939 1945/ CHWAŁA/ POLSKIM LOTNIKOM/ UCZESTNIKOM BOHATERSKICH/ WALK Z NAJEŹDŹCĄ HITLEROWSKIM/ W 25 ROCZNICĘ ZWYCIĘSTWA/ NAD FASZYZMEM/ SPOŁECZEŃSTWO MIASTA KRAKOWA"[24].
- Tablica upamiętniająca lotnicze wsparcie dla okupowanej Polski, usytuowana nieopodal dużego hangaru. Upamiętnia ona wsparcie lotnicze niesione przez lotników polskich, angielskich, kanadyjskich, nowozelandzkich, australijskich, południowoafrykańskich i amerykańskich. Na tablicy wymienione są jednostki prowadzące w latach 1941-1944 zrzuty lotnicze z pomocą dla walczącej Polski[25].
- Tablica upamiętniająca 80. rocznicę powstania lotnictwa polskiego powstała wspólnym staraniem Muzeum Lotnictwa Polskiego i Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa. Tablica usytuowana jest na terenie Muzeum Lotnictwa, w miejscu pamięci urządzonym w granicy posesji nieopodal dużego hangaru. Poświęcona jest zdobywcy Lotniska Rakowice-Czyżyny w październiku 1918 roku – komendantowi płk. pil. Romanowi Florerowi oraz dowódcom, personelowi latającemu, technicznemu i obsłudze naziemnej 2. Pułku Lotniczego (1921-1939) oraz 308 Dywizjonu Myśliwskiego Krakowskiego (1940-1946)[26].
W pobliżu muzeum w Parku Lotników Polskich znajduje się pomnik lotników polskich poległych na wszystkich frontach II wojny światowej autorstwa Bronisława Chromego[27] a także głaz z inskrypcją „Chwała lotnikom” z 1970 roku.
Muzeum nadaje również własne odznaczenie – Medal Wdzięczności Muzeum „Summa Cum Laude”. Otrzymali go m.in. Ryszard Kaczorowski[28] i inż. Jerzy Płoszajski[29].
Programy edukacyjne i imprezy[edytuj]
Małopolski Piknik Lotniczy[edytuj]
Muzeum rokrocznie, w czerwcu, organizuje Małopolski Piknik Lotniczy. W 2003 roku na potrzeby lotnicze muzeum i pikniku lotniczego ustanowiono ponownie czynne lądowisko na zachodnim fragmencie dawnej betonowej drogi startowej (obecnie przedzielonej ulicą; wschodnia część leży na terenie osiedla mieszkaniowego, mniej więcej w zachowanym stanie). Nowa droga startowa jest czynna na kierunku 26 i posiada betonową nawierzchnię o wymiarach 720 × 60 m. Mogą z niej korzystać lekkie samoloty do 7500 kg i śmigłowce.
Lotniczy Park Kulturowy[edytuj]
Muzeum jest również inwestorem przedsięwzięcia o nazwie „Lotniczy Park Kulturowy”[30], którego projekt wykonano w Instytucie Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej pod kierunkiem Marii Łuczyńskiej-Bruzdy. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie odpowiedniego otoczenia parkowego.
"Przygody z wiedzą"[edytuj]
Wspólnie z władzami wojewódzkimi, Muzeum Inżynierii Miejskiej, i Parkiem Wodnym w Krakowie, muzeum realizuje wspólny program edukacyjny pod nazwą "Przygody z wiedzą" skierowany do uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych, liceów i techników. Łączy on w sobie elementy propagujące wiedzę techniczną z promocją zdrowego stylu życia[31]. Muzeum ma w swej ofercie blok lekcji muzealnych prowadzonych przez pracowników muzeum[32]. Muzeum co roku bierze również udział w Nocy Muzeów, a także podobnej w swym charakterze imprezie pod nazwą "Dni Otwartych Drzwi Muzeów Krakowskich" odbywającej się jesienią i organizowanej z inicjatywy Stałej Konferencji Dyrektorów Muzeów Krakowskich przy współpracy z Urzędem Miasta Krakowa.
Projekt muzealny "NATO 1949 – 2009"[edytuj]
Z okazji przypadającej na rok 2009 sześćdziesiątej rocznicy podpisania Traktatu Północnoatlantyckiego (4 kwietnia 1949 roku), a także dziesiątej rocznicy przystąpienia Polski do NATO (12 marca 1999 roku), Muzeum podjęło się realizacji projektu muzealnego, którego głównym celem jest stworzenie stałej ekspozycji statków powietrznych w barwach państw członkowskich Sojuszu. Pierwszym eksponatem tej kolekcji jest MiG-29 w barwach polskich, o numerze taktycznym 4115. Na połowie eksponatu zostanie przywrócony kamuflaż i niemieckie oznakowania, gdyż samolot ten był pierwszą sowiecką konstrukcją używaną w ramach Sojuszu przez Luftwaffe[33][34][35][36]. W ramach wymiany, w zamian za śmigłowiec Mi-2, muzeum otrzymało też Mirage 5 BA o numerze taktycznym BA-03 od Królewskiego Muzeum Sił Zbrojnych w Brukseli[37]. W dniu 19 listopada 2008 r. do Muzeum dotarł kolejny eksponat, ponaddźwiękowy samolot myśliwski Lockheed F-104 Starfighter S/ASA-M, przekazany nieodpłatnie przez Aeronautica Militare Italiana (Włoskie Siły Powietrzne). Samolot był jednym z ostatnich Starfighterów w służbie, przybył z bazy lotniczej w Grazzanise koło Neapolu. Egzemplarz ten został wyprodukowany na licencji we Włoszech, jego numer taktyczny to RS-05, seryjny MM6876. Kolejne samoloty spodziewane na ekspozycji to Republic F-84F Thunderstreak (nr takt. FU-36), SEPECAT Jaguar GR.1 (nr. takt. XX730), Ling-Temco-Vought A-7P Corsair II (nr taktyczny 5502), Hawker Siddeley Harrier Gr.3 (nr taktyczny XW919)[38][39].
Lista eksponatów[edytuj]
Samoloty[edytuj]
Lista samolotów znajdujących się w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego[40]:
Szybowce[edytuj]
Lista szybowców znajdujących się w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego[42]:
- IS-1 Sęp bis
- IS-3 ABC
- IS-4 Jastrząb
- IS-A Salamandra
- IS-B Komar
- IS-C Żuraw
- PW-2
- S-1 Swift
- SZD-10 bis Czapla
- SZD-12 Mucha 100
- SZD-15 Sroka
- SZD-17X Jaskółka L
- SZD-18 Czajka
- SZD-19-2A Zefir 2A
- SZD-21 Kobuz 3
- SZD-22 Mucha Standard
- SZD-25A Lis
- SZD-27 Kormoran
- SZD-43 Orion
- SZD-6 Nietoperz
- SZD-8 Jaskółka
- SZD-9 bis Bocian 1A
- WWS Wrona bis
- WWS-2 Żaba
Motoszybowce[edytuj]
Lista motoszybowców znajdujących się w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego [43]:
- HWL Pegaz (SP-590)
Śmigłowce[edytuj]
Lista śmigłowców znajdujących się w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego[44]:
Aerospatiale (FW) SE-3160 Alouette III
- BŻ-1 GIL (SP-GIL)
- BŻ-4 Żuk (niekompletny)
- JK-1 Trzmiel – jedyny zachowany egzemplarz doświadczalnego śmigłowca o napędzie odrzutowym
- Mi-4 A
- Mi-4 ME
- WSK Mi-2 URP
- WSK Mi-2Ch
- WSK SM-1 (Mi-1)
- WSK SM-2
Rakietowe systemy przeciwlotnicze[edytuj]
Lista rakietowych systemów przeciwlotniczych w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego[45]:
Silniki[edytuj]
Oprócz statków powietrznych muzeum posiada też ekspozycję silników lotniczych, prezentowanych w sposób umożliwiający poznanie ich konstrukcji. Są to[46]:
|
|
Plan muzeum[edytuj]
- Mały hangar – samoloty z lat 1909–1920,
- Duży hangar – samoloty, śmigłowce i szybowce zgromadzone w oryginalnym przedwojennym hangarze 2 Pułku Lotniczego.
- Silnikownia – jedna z największych w Europie kolekcji silników lotniczych od okresu pionierskiego do dziś; pozwala prześledzić zmiany w konstrukcji silników na przestrzeni dziejów od silników rzędowych, rotacyjnych i gwiazdowych aż do współczesnych turboodrzutowych.
- „Swego nie znacie” – wystawa statków powietrznych z okresu pionierskiego lotnictwa,
- Wystawa plenerowa – wielkogabarytowe cywilne i wojskowe statki powietrzne. Na wystawie plenerowej zgromadzono niemal wszystkie odrzutowce używane przez Wojsko Polskie.
Zobacz też[edytuj]
- Wystawa Agrolotnicza, Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie
Przypisy
- ↑ Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Środkowoeuropejskie dziedzictwo lotnicze" Zakopane 2005 (pol.). www.air-news.info, 2005-11-07. [dostęp 2009-01-20].
- ↑ Muzeum Lotnictwa w Krakowie (pol.). Miejscownia.com. [dostęp 6 stycznia 2009].
- ↑ World's 14 best aviation museums (ang.). W: cnn.com [on-line]. 2014-02-07. [dostęp 2014-02-11].
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 31 marca 2017; 6 miesięcy temu. [dostęp 2009-01-12].
- ↑ Historia (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Oficjalne otwarcie nowego budynku (pol.). [dostęp 17 października 2010].
- ↑ Nowy budynek (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Dawid Hajok: Boeing wesprze krakowskie muzeum lotnictwa (pol.). Gazeta.pl. [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Uroczystość poświęcenia i wmurowania Aktu erekcyjnego pod budowę gmachu głównego Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24) (pol.)
- ↑ Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. z 1991 r. Nr 114, poz. 493) (pol.)
- ↑ Struktura (pol.). [dostęp 4 czerwca 2013].
- ↑ Statut Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 8 października 2008].
- ↑ Regulamin Organizacyjny Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). Wrota Małopolski – Portal województwa małopolskiego. [dostęp 4 lipca 2013].
- ↑ Włodzimierz Kalicki: Berlin, Berlinka i bierna Warszawa (pol.). 11 sierpnia 2007. [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Anna Bugajska: Niemcy chcą odzyskać kolekcję Göringa z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). Gazeta.pl, 11 sierpnia 2007. [dostęp 24 września 2008].
- ↑ Krzysztof Radwan: Kolekcja musi pozostać w Krakowie - Krzysztof Radwan, dyrektor Muzeum Lotnictwa w Krakowie o przyszłości zbiorów (pol.). Gazeta.pl, 2004-06-24. [dostęp 24 września 2008].
- ↑ Włodzimierz Kalicki: Czy oddamy Bibliotekę Pruską? (pol.). Gazeta Wyborcza, 12 października 2001. [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Anna Bugajska: Bezcenna kolekcja - Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). gazeta.pl, 2004-06-18. [dostęp 2009-01-16].
- ↑ Wojciech Matusik / AG: Transport samolotu Saab Viggen do Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie - galeria zdjęć (pol.). 12 grudnia 2005. [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Ernst Udet (ang.). spiritus-temporis.com. [dostęp 18 października 2008].
- ↑ Wojciech Zmyślony: Wacław Król (pol.). Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej www.polishairforce.pl. [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Michał Gajzler: Northrop F-5E/F Tiger II cz. II (pol.). militarium.net, 2008-02-28. [dostęp 8 października 2008].
- ↑ Jerzy Woźniakiewicz: Pomnik Lotników (pol.). 28.05.2008.. [dostęp 10 października 2008].
- ↑ Jerzy Woźniakiewicz: Tablica upamiętniająca lotnicze wsparcie dla okupowanej Polski (pol.). 28.05.2008.. [dostęp 10 października 2008].
- ↑ Jerzy Woźniakiewicz: Tablica upamiętniająca 80. rocznicę powstania lotnictwa Polskiego (pol.). 28.05.2008.. [dostęp 10 października 2008].
- ↑ Jerzy Woźniakiewicz: Pomnik Lotników Polskich (pol.). 28.05.2008.. [dostęp 10 października 2008].
- ↑ Prezydent Kaczorowski odwiedził Muzeum Lotnictwa Polskiego (pol.). Muzeum Lotnictwa Polskiego. [dostęp 8 października 2008].
- ↑ Zaszczytne wyróżnienia członków STP : Dwa wyróżnienia inż. Jerzego Płoszajskiego (pol.). Stowarzyszenie Techników Polskich. [dostęp 8 października 2008].
- ↑ Lotniczy Park Kulturowy (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Przygody z wiedzą (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Lekcje (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ a b Pierwszy eksponat nowo tworzonej kolekcji w Muzeum (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008]. – Informacja na stronie Muzeum o przekazaniu samolotu MiG-29
- ↑ Ireneusz Dańko: MIG-29 wśród maszyn NATO (pol.). Gazeta.pl, 4 kwietnia 2008. [dostęp 25 sierpnia 2008]. – Artykuł o przekazaniu samolotu MiG-29
- ↑ Ireneusz Dańko: MIG-29 wśród maszyn NATO (pol.). Gazeta.pl, 4 kwietnia 2008. [dostęp 25 sierpnia 2008]. – fotoreportaż z transportu samolotu MiG-29
- ↑ Jacek Szustakowski: Skrzydła Sojuszu (pol.). Żołnierz Polski. Gazeta Internetowa Redakcji Wojskowej, 30 czerwca 2008. [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ a b Mirage wylądował... (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008]. – Informacja na stronie Muzeum o przekazaniu samolotu Mirage 5.
- ↑ Sławomir Kasjaniuk: F-104 jutro w Krakowie (pol.). lotniczapolska.pl, 2008-10-18. [dostęp 2008-11-19].
- ↑ F 104 S Starfighter w krakowskim Muzeum (pol.). Muzeum Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2008-11-26].
- ↑ Samoloty eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Ling Temco Vought A-7P Corsair II. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. [dostęp 2009-06-21].
- ↑ Szybowce eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Motoszybowce eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Śmigłowce eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Rakietowe systemy przeciwlotnicze (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
- ↑ Silniki eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
Bibliografia[edytuj]
- Krzysztof Radwan, Jan Hoffmann: Katalog zbiorów muzeum. [kol. red. Krzysztof Radwan et al.]. Kraków: Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2003. ISBN 83-915921-0-3.
- Krzysztof Radwan, Dariusz Rutkowski, Krzysztof Mroczkowski, Krzysztof Wielgus, Marcin Sigmund: ...Swego nie znacie: magazyny historii: 40 lat Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2003. ISBN 83-915921-4-6.
- Krzysztof Wielgus: Rakowice-Czyżyny lotnisko Krakowa: od "Ogrodu dla Lotników" do Lotniczego Parku Kulturowego. Kraków: Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2002. ISBN 83-915921-3-8.
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Oficjalna strona internetowa Muzeum Lotnictwa Polskiego
- BIP Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego z informacjami o Muzeum Lotnictwa Polskiego
- Zdjęcia z Muzeum Lotnictwa Polskiego w serwisie Airliners.net
- Jedna z kilku na tej stronie fotopanoram sferycznych prezentujących eksponaty Muzeum Lotnictwa Polskiego
- Lista eksponatów Muzeum Lotnictwa Polskiego na niemieckiej stronie Wirtualnego Muzeum Lotnictwa (z licznymi danymi technicznymi)