Vlieland

Vlieland

Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Friesland
Coördinaten	53° 28′ NB, 5° 6′ OL
Algemeen
Oppervlakte	315,80 km²
- land	36,13 km²
- water	279,67 km²
Inwoners (30 april 2017)	1.112? (31 inw./km²)
Bestuurscentrum	Oost-Vlieland
Belangrijke verkeersaders	Veerdienst Harlingen - Vlieland
Politiek
Burgemeester (lijst)	Tineke Schokker
Zetels Gemeenteraad VVD Algemeen Belang GroenWit	9 4 3 2
Economie
Gemiddeld inkomen (2012)	€ 30.600 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014)	€ 243.000
Overig
Postcode(s)	8899
Netnummer(s)	0562
CBS-code	0096
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Amsterdamse code	10211
Website	www.vlieland.nl
Bevolkingspiramide (2008)
Foto's
Kaart van Oost-Vlieland
Portaal    Nederland

Topografische gemeentekaart van Vlieland, oktober 2016

Vlieland is vanuit het westen gerekend het tweede bewoonde Nederlandse Waddeneiland, gelegen in de provincie Friesland. In vroegere tijden maakte het deel uit van het gewest Texla. Het eiland is onderdeel van de gelijknamige gemeente Vlieland. Ten zuiden van het eiland ligt Texel, ten oosten van Vlieland ligt Terschelling. Van de vijf bewoonde Waddeneilanden heeft Vlieland de hoogste duintop: 45 meter hoog.

De gemeente Vlieland telt 1.112 inwoners (30 april 2017, bron: CBS). In de gemeente ligt slechts één dorp, genaamd Oost-Vlieland, dat ongeveer 1070 inwoners (2004) heeft.

Met 28 inwoners per km² is Vlieland na Schiermonnikoog de dunstbevolkte gemeente van Nederland; veruit de meeste inwoners wonen in de dorpskern.

Geschiedenis

Het noordelijke deel van Texel, Eierland, was ooit een deel van Vlieland. Door het ontstaan van het Eierlandse Gat werd Eierland van Vlieland gescheiden. Door verdere veranderingen in zeestromen is Vlieland aan de westzijde steeds verder geërodeerd. Vroeger was er naast Oost-Vlieland (Osteynde) nog een tweede dorp, genaamd West-Vlieland (Westeynde), van dit dorp werden in 1736 de laatste huizen ontruimd na tientallen jaren van overstromingen en pogingen tot wederopbouw.

Bij Vlieland en Terschelling vond op 19 en 20 augustus 1666 de Ramp van 1666 of Holmes's Bonfire plaats: een Engelse aanval onder leiding van admiraal Robert Holmes leidde op 19 augustus op de rede van Vlieland tot de ondergang van de grootste koopvaardersvloot binnen de grenzen van de Republiek en de dag erop tot vernietiging van het dorp West-Terschelling. De Vlielander predikant Frans Esausz. den Heussen schreef er in 1667 een verslag over: Gedachtenisse van d’Engelsche Furie op de Vliestroom en der Schelling.

In de Tweede Wereldoorlog was Vlieland onderdeel van de Duitse Atlantikwall. De Duitsers bouwden twee batterijen luchtafweergeschut en legerden meer militairen op het eiland dan er inwoners waren. Tot 1942 hoorde Vlieland bij de provincie Noord-Holland, net als Terschelling. Het Posthuis op het westelijk gedeelte van het eiland herinnert daar nog aan; de post kwam sinds 1677 via Texel naar Vlieland en ging dan door naar Terschelling. De Duitsers veranderden dit en deelden het eiland in bij Friesland. Na de oorlog is deze wijziging van de provinciegrens niet teruggedraaid.

Hoewel Vlieland een Fries waddeneiland is wordt er, uitgezonderd door import van de vaste wal, geen Fries gesproken. Het oorspronkelijke dialect van Vlieland, het Vlielands, vond vooral aansluiting bij de dialecten van Texel en Noord-Holland. Het leek op het Tessels, maar onderscheidde zich daarvan door zijn klinkers. De laatste spreekster, mevrouw Petronella de Boer-Zeylemaker, overleed in 1993 op 107-jarige leeftijd.

Naast deze geschiedenis is er de bekende mythe over een alternatieve ontstaanswijze van Vlieland. Het verhaal gaat dat in het verleden piraten de plek waar nu het huidige Vlieland ligt gebruikten om hun buit te verstoppen. Deze buit, met name bestaande uit sterke drank en wijn, nam dusdanige vormen aan dat bij vloed niet alles onder water bleef. En zo ontstond langzaam maar zeker een nieuw eiland.

Geografie

Vlieland vanuit de ruimte gezien

Kernen

Het enige dorp op het eiland is Oost-Vlieland. Een tweede dorp, genaamd West-Vlieland verdween in 1736 in zee door overstromingen.

Vliehors

Het westen van het eiland vormt een uitgestrekt natuurgebied, de Vliehors, dat tevens fungeert als militair oefenterrein van de Koninklijke Luchtmacht.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
		Terschelling
		Harlingen
Texel

Politiek

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Vlieland bestaat uit 9 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1998:

Gemeenteraadszetels
Partij	1998	2002	2006	2010	2014
VVD	3	4	3	4	4
Algemeen Belang Vlieland	3	3	3	3	3
GroenWit	-	-	-	-	2
PvdA	3	2	3	2	-
Totaal	9	9	9	9	9

College van B&W

Het college van burgemeester en wethouders van Vlieland bestaat uit:

• Burgemeester: Tineke Schokker (waarnemend CDA-burgemeester, op 24 juli 2017 door de gemeenteraad voorgedragen als burgemeester)
• Wethouders:
  • R. Hoekstra (VVD) locoburgemeester
  • H. Visser (Algemeen Belang Vlieland, ABV)
• Secretaris: mr R.A. Lanting

Bezienswaardigheden

Op Vlieland zijn er een aantal rijksmonumenten, oorlogsmonumenten en kunstwerken, zie:

• Lijst van rijksmonumenten in Vlieland
• Lijst van oorlogsmonumenten in Vlieland
• Lijst van beelden in Vlieland

Vuurtoren

Vuurtoren Vlieland, Vuurduin

Boven op de Vuurboetsduin staat de vuurtoren van Vlieland, ook wel de Vuurduin genoemd. De vuurtoren is zelf maar 9,5 meter hoog, maar door de hoge ligging van 42 meter schijnt de toren 51 meter boven de zeespiegel. Het hoogste punt van de Vuurboetsduin is 45 meter. De vuurtoren is in 1909 opgericht; daarvoor deed hij dienst in IJmuiden. In 1929 is naast de vuurtoren een uitkijkpost op palen gebouwd en in 1986 is de koepel geheel vernieuwd. De vuurtoren werkt automatisch maar is open voor toerisme en voor evenementen zoals trouwerijen.

Economie en infrastructuur

Toerisme

Toerisme is de voornaamste bron van inkomsten op Vlieland. Vlieland kent een vijftiental hotels en enkele honderden vakantiehuizen en appartementen. Er zijn twee kampeerterreinen op het eiland, genaamd Stortemelk en Lange Paal. De totale strandlengte is 20 km en de totale lengte van de fietspaden is 26 km. Sinds 2009 vindt in de eerste week van september het driedaagse muziekfestival "Into the Great Wide Open" plaats.

Vervoer

Vlieland is voor toeristen niet toegankelijk met auto's en motoren. Bewoners kunnen bij de gemeente een B-ontheffing voor een motorvoertuig aanvragen. Bedrijven die werkzaamheden op het eiland verrichten kunnen een T-(tijdelijke)ontheffing aanvragen.

Rederij Doeksen onderhoudt een veerdienst tussen Harlingen, Terschelling en Oost-Vlieland. Rederij De Vriendschap onderhoudt in de zomerperiode een veerdienst tussen De Cocksdorp op Texel en de Vliehors aan de zuidkant van het eiland speciaal voor fietsers en wandelaars.

Vanaf de Vliehors verloopt verder vervoer via een speciaal vrachtvoertuig, de Vliehors Express. De enige buslijn op het eiland, lijn 1, wordt geëxploiteerd door TCR Vlieland in opdracht van Arriva. Op het waddeneiland rijden 2 buslijnen van Arriva. Hierop rijden sinds 1 januari 2017 elektrische bussen.

Haven

De jachthaven van Vlieland, een van de 17 Waddenhavens, is gelegen aan de zuidkant van het eiland, ca. 800 meter ten oosten van het dorp Oost-Vlieland. De haven is het hele jaar geopend en biedt plaats aan ca. 300 schepen. De maximale afmetingen zijn: lengte 60 m, breedte 10,00 m en diepgang 3,40. De haven is ook bij laag water aan te varen. Vanwege de relatief sterke stroom, die dwars op de haveningang staat en de smalle doorvaart is het moeilijk om zeilend de haven te naderen of te verlaten. In de zomervakantie moet er rekening mee worden gehouden dat de haven vol is en er geen nieuwe schepen toegelaten worden. Dit betekent dat vaak al voor 14:00 uur een ligplaats gezocht moet worden. Charterschepen meren af in de werkhaven, het zuidelijk gedeelte. Als de haven vol is zijn de alternatieven droogvallen voor het dorp of een beschutte plaat achter de Richel of doorvaren naar Terschelling (met een gunstig tij 1,5 tot 2 uur zeilen). Behalve de haven heeft Vlieland een aparte aanlegsteiger voor de veerdienst bij het dorp zelf.

Bekende Vlielanders

• Nicolaus Cruquius (1678-1754), veelzijdig wetenschapper, is geboren in West-Vlieland
• Willem de Vlamingh (1640-1698), ontdekkingsreiziger die o.a. in opdracht van de VOC de westkust van Australië in kaart bracht, is geboren in Oost-Vlieland
• Betzy Akersloot-Berg (Aurskog 1850-1922 Vlieland), zeeschilderes, leerlinge en vriend van Hendrik Willem Mesdag, woonde van 1896 tot aan haar dood in 1922 met haar man Gooswinus Akersloot op Vlieland
• Liesbeth List (Bandung, 12 december 1941), chansonnière en actrice, werd door vader en stiefmoeder - na een vakantie - op Vlieland achtergelaten.
• Jan Jacob Slauerhoff (1898 - 1936), dichter en romanschrijver, leed aan astma en om verlichting te brengen bracht hij elk jaar enkele maanden door op Vlieland.

Foto's

• 

  Het strand van Vlieland

• 

  Vuurtoren op de Vuurboetsduin

• 

  Nabij het Posthuys om west, werd deze situatie in 1998 gefotografeerd.

• 

  De veerboot tussen Harlingen en Vlieland

• 

  De veerboot tussen Texel en Vlieland

Externe link

• Gemeente Vlieland

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Vlieland van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Waddeneilanden

Nederlands: Noorderhaaks · Texel · Vlieland · Richel · Griend · Terschelling · Ameland · Engelsmanplaat · Schiermonnikoog · Rottumerplaat · Rottumeroog Duitsland: Borkum · Lütje Hörn · Kachelotplate · Memmert · Juist · Norderney · Baltrum · Langeoog · Spiekeroog · Wangerooge · Minsener-Oldoog · Mellum · Langlutjen I & II · Neuwerk · Scharhörn · Nigehörn · Trischen · Blauort · Pellworm · Nordstrand · de Halligen · Amrum · Föhr · Sylt Denemarken: Rømø · Mandø · Fanø · Langli Verdwenen: Bosch · Bant · Buise · Corresant · Heffesant · Monnikenlangenoog (Moenkelangenoe)

53° 16′ NB, 4° 57′ OL