To jest dobry artykuł

Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Muzeum Lotnictwa Polskiego
Polish Aviation Museum
Ilustracja
Gmach Główny Muzeum
Państwo  Polska
Miejscowość Kraków
Adres al. Jana Pawła II 39,
30-969 Kraków 28,
skr.poczt. 79
Data założenia 1964
Zakres zbiorów statki powietrzne i technika lotnicza
Wielkość zbiorów ponad 200 samolotów (2007)
Dyrektor Krzysztof Radwan
Położenie na mapie Krakowa
Mapa lokalizacyjna Krakowa
Muzeum Lotnictwa Polskiego
Muzeum Lotnictwa Polskiego
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa lokalizacyjna województwa małopolskiego
Muzeum Lotnictwa Polskiego
Muzeum Lotnictwa Polskiego
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Muzeum Lotnictwa Polskiego
Muzeum Lotnictwa Polskiego
Ziemia50°04′36″N 19°59′36″E/50,076667 19,993333
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa muzeum
Aero Ae-145 w ekspozycji muzeum (duży hangar)
Aero L-60 Brigadyr (duży hangar)
Albatros B.II (mały hangar)
Avia B.33 (licencyjny Ił-10) (duży hangar)
Aviatik C.III (mały hangar)
Bücker Bü 131B Jungmann (duży hangar)
Grigorowicz M-15 (mały hangar)
Curtiss Export Hawk II (duży hangar)
De Havilland 82A Tiger Moth II (duży hangar)
Jak-12 (duży hangar)
Jak-17UTI (ekspozycja plenerowa, w tle duży hangar)
Jak-18 (duży hangar)
Jak-40 (ekspozycja plenerowa)
Let L-200 Morava (duży hangar)
Lim6bis (ekspozycja plenerowa, w tle aleja MiG-ów)
LWD Szpak (duży hangar)
Tu-134A (ekspozycja plenerowa)
Po-2 (duży hangar)
PWS-26 (duży hangar)
PZL M-4 Tarpan (duży hangar)
PZL P.11c (duży hangar)
RWD-13 (duży hangar)
RWD-21 (duży hangar)
An-26 (ekspozycja plenerowa)
SAAB J 35J Draken (ekspozycja plenerowa)
SAAB AJSF 37 Viggen (ekspozycja plenerowa)
WSK MD-12F (ekspozycja plenerowa)
WSK-Mielec M-15 (Belphegor) (ekspozycja plenerowa)
TS-11 Iskra (ekspozycja plenerowa)
WSK TS-9 Junak 3 (duży hangar)
BŻ-1 GIL (SP-GIL) (duży hangar)
WSK Mi-2Ch (ekspozycja plenerowa)
WSK SM-2 (duży hangar)
silnik turboodrzutowy SO-1 (silnikownia)
silnik turboodrzutowy Lyulka AL-7F (silnikownia)
silnik Tumański RD-9B (silnikownia)

Muzeum Lotnictwa Polskiego – muzeum w Krakowie zlokalizowane na terenach dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny, gromadzące eksponaty związane z historią rozwoju lotnictwa. Liczba eksponowanych obecnie statków powietrznych przekracza 200. Muzeum wydaje własne publikacje, organizuje imprezy o charakterze edukacyjnym. Jest też uczestnikiem i organizatorem konferencji poświęconych historii lotnictwa i muzealnictwu[1]. Posiada również bibliotekę z ponad 30 tysiącami pozycji[2]. Znalazło się na ósmym miejscu listy najlepszych muzeów lotnictwa na świecie telewizji CNN[3].

Historia[edytuj]

Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny[edytuj]

 Osobny artykuł: Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny.

Muzeum Lotnictwa Polskiego funkcjonuje na terenach dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny (jednego z najstarszych lotnisk wojskowych na świecie). Lotnisko to powstało w 1912 roku w związku z rozwojem lotnictwa Austro-Węgier. W 1917 roku stało się jednym z punktów etapowych pierwszej w Europie regularnej pocztowej linii lotniczej łączącej Wiedeń z Kijowem i Odessą. Początkowo zajmowało obszar 55 ha i zawierało bazę oddziału lotniczego. Po odzyskaniu niepodległości i przejęciu obiektów lotniska przez polskie władze wojskowe zorganizowano pierwszą polską jednostkę bojową tzw. Eskadryllę Lotniczą (później 1 Eskadra). Następnie bazę rozbudowano tworząc warsztaty remontowo-produkcyjne, Niższą Szkołę Pilotów i kolejne eskadry. W 1921 roku powstał w oparciu o istniejące zaplecze techniczne 2 Pułk Lotniczy. W połowie lat 20. polskie władze wojskowe podjęły decyzję o rozbudowie lotniska. 18 lipca 1923 roku otwarto Cywilną Stację Lotniczą Kraków, czego efektem było powstanie drugiego co do wielkości lotniska w Polsce. W 1938 roku uruchomiono linię międzynarodową Warszawa-Kraków-Budapeszt. W czasie II wojny światowej lotnisko przejęli Niemcy, po wojnie straciło swoje znaczenie ze względu na rozwój urbanistyczny okolicznych terenów. W 1963 roku zostało zlikwidowane. W 2006 roku wpisano zespół obiektów lotniska do rejestru zabytków pod numerem A-1106[4].

Powstanie muzeum[edytuj]

Muzeum powstało w 1964 roku. Pierwotnie funkcjonowało jako Ośrodek Ekspozycji Sprzętu Lotniczego przy Aeroklubie Krakowskim, utworzony w oparciu o eksponaty zgromadzone na potrzeby Wystawy Lotniczej. W 1967 r. został przejęty przez Naczelną Organizację Techniczną i przemianowany na „Muzeum Lotnictwa”. Później przez pewien okres nosiło jeszcze nazwę Muzeum Lotnictwa i Astronautyki w Krakowie. Osobowość prawną muzeum uzyskało w 1971 r. po przejściu w gestię Ministerstwa Komunikacji. Od 1989 roku dyrektorem muzeum jest Krzysztof Radwan[5].

Nowy budynek muzeum[edytuj]

Obok starego gmachu powstał (otwarcie nastąpiło 18 września 2010 roku[6]) nowy trzykondygnacyjny budynek[7], o powierzchni 4000 m² z lotu ptaka przypominający śmigło. Każde jego skrzydło pełni inną funkcję. Do ekspozycji obiektów muzealnych przeznaczone są dwa z nich. W trzeciej części zlokalizowane są m.in. biblioteka, biura, sala kinowa i konferencyjna. Inwestycja została sfinansowana ze środków samorządu województwa małopolskiego oraz środków unijnych i kosztowała około 45,8 mln zł. W lutym 2008 roku swoje wsparcie dla tej inicjatywy w kwocie 60 tys. dolarów zapowiedział amerykański koncern lotniczy Boeing[8]. 19 maja 2008 roku odbyło się uroczyste poświęcenie i wmurowanie aktu erekcyjnego. Poświęcenia dokonał metropolita krakowski Stanisław Dziwisz. Obecni byli m.in. marszałek województwa małopolskiego Marek Nawara, senator RP Janusz Sepioł, dyrektorzy departamentów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego[9].

Status prawny i struktura organizacyjna muzeum[edytuj]

Muzeum działa w oparciu o ustawę o muzeach[10], ustawę o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej[11] oraz własny statut i podlega urzędowi marszałkowskiemu województwa małopolskiego. Zgodnie ze statutem muzeum jest samorządową instytucją kultury wyodrębnioną pod względem prawnym i ekonomiczno-finansowym, której organizatorem jest województwo małopolskie. Województwo zapewnia środki potrzebne do utrzymania i rozwoju muzeum.

W Muzeum Lotnictwa Polskiego istnieją następujące jednostki organizacyjne:[12]

  1. Dyrekcja Muzeum Lotnictwa Polskiego
  2. Dział Inwentaryzacji Muzealiów (DIM)
  3. Dział Upowszechniania Muzealiów (DUM)
  4. Dział Konserwacji Muzealiów (DKM)
  5. Dział Administracji (DA)
  6. Biblioteka Naukowa i Archiwum (BNiA), funkcjonująca na prawach działu
  7. Dział Finansowy (DF)
  8. Stanowisko ds. Sekretariatu (SEK)

Nadzór nad muzeum w sposób ogólny sprawuje Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a w sposób bezpośredni – organizator. Przy muzeum działa piętnastoosobowa rada muzeum, której członków powołuje i odwołuje zarząd województwa małopolskiego[13]. Wewnętrznie zasady pracy muzeum są określone w Regulaminie Organizacyjnym[14].

Pochodzenie eksponatów[edytuj]

Większość eksponatów stanowią przekazane do muzeum egzemplarze wycofane z użytku przez wojsko lub władze państwowe. Część eksponatów trafiła do muzeum dzięki wymianie z innymi muzeami na świecie.

  • Muzeum jest w posiadaniu 25 samolotów pochodzących z kolekcji Hermanna Göringa, która przed wojną znajdowała się w berlińskich Deutsche Luftfahrt Sammlung (Niemieckich Zbiorach Lotniczych) i po wojnie trafiła do Krakowa jako mienie porzucone przez Niemców w Kuźnicy Czarnkowskiej (znajdującej się przed wojną na terenie Niemiec). Obecnie stanowią one obok tzw. Berlinki przedmiot niemieckich roszczeń wobec Polski[15][16][17]. Należący do kolekcji brytyjski samolot De Havilland DH 9a z 1918 r., dar indyjskiego księcia Hajdarabadu dla brytyjskiego lotnictwa wojskowego, został zamieniony w latach 70. w Wielkiej Brytanii na myśliwiec Spitfire LF Mk XVIE z okresu II wojny światowej[18][19].
  • Dowództwo Sił Powietrznych Szwecji przekazało do zbiorów muzeum samolot AJSF 37 Viggen o numerze fabrycznym 37954. 29 listopada 2005 roku maszyna przyleciała bezpośrednio ze swojej bazy w Luleå w Szwecji i wylądowała na krakowskim lotnisku Balice skąd ulicami miasta przetransportowano ją do muzeum[20]. Egzemplarz ten latał już nad Polską w roku 2002 roku podczas ćwiczeń Strong Resolve 2002 i był jednym z pięciu rozpoznawczych Viggenów bazujących w 33 Bazie Lotnictwa Transportowego w Powidzu w składzie SwAFRAP (Swedish Air Force Rapid Reaction Unit).
  • Eksponowany w hangarze Curtiss Export Hawk II (D-IRIK) to jeden z dwóch samolotów zakupionych przez Hermanna Göringa dla niemieckiego asa lotnictwa Ernsta Udeta, by zachęcić go do wstąpienia do NSDAP w 1933 roku[21]. Samolot ten był wykorzystany do pokazów z okazji Letnich Igrzysk Olimpijskich 1936 roku w Berlinie.
  • Będący w ekspozycji muzeum TS-11 Iskra 1H 0730 w barwach Reprezentacyjnego Zespołu Akrobacyjnego Sił Powietrznych RP "Biało-Czerwone Iskry" to tzw. "Czerwona 1" pilotowana wcześniej przez dowódcę zespołu ppłk pil. Jerzego Lenia. Została ona przekazana decyzją MON do zbiorów muzeum po wylataniu resursu.
  • Znajdujący się w zbiorach muzeum jedyny ocalały na świecie P.11c w czasie kampanii wrześniowej brał udział w walkach. Pilotował go ppor. Wacław Król. 1 września zestrzelił wspólnie z kpr. Pawłem Kowalą samolot rozpoznawczy Hs 126, a 5 września wraz z kpr. Piotrem Zaniewskim zestrzelił He 111. Nie zostało to uwzględnione przez komisję Bajana, jednak znalazło potwierdzenie w danych Luftwaffe[22].
  • Amerykański Northrop F-5E Tiger II z ekspozycji plenerowej jest zdobyczą wojenną z okresu wojny wietnamskiej. Maszyny te były eksportowane przez Stany Zjednoczone do wielu krajów m.in. do Wietnamu Południowego. Część z nich została przejęta przez siły Wietnamu Północnego i przez nie wykorzystywana. Jedna z takich maszyn została przekazana Instytutowi Lotnictwa do opracowania dokumentacji technicznej dla przezbrojenia samolotu w działka produkcji radzieckiej. Dokumentacja nie została opracowana, zaś samolot ostatecznie trafił do muzeum[23].

Pomniki i odznaczenia związane z muzeum[edytuj]

Na terenie należącym do muzeum znajdują się trzy pomniki:

  • Pomnik Lotników – ufundowany w roku 1970 przez społeczeństwo Krakowa ku czci Lotników walczących na frontach II wojny światowej, usytuowany obok hangaru, otoczony zielenią. Pomnik ma formę głazu na którym widnieje tablica z napisem: "1939 1945/ CHWAŁA/ POLSKIM LOTNIKOM/ UCZESTNIKOM BOHATERSKICH/ WALK Z NAJEŹDŹCĄ HITLEROWSKIM/ W 25 ROCZNICĘ ZWYCIĘSTWA/ NAD FASZYZMEM/ SPOŁECZEŃSTWO MIASTA KRAKOWA"[24].
  • Tablica upamiętniająca lotnicze wsparcie dla okupowanej Polski, usytuowana nieopodal dużego hangaru. Upamiętnia ona wsparcie lotnicze niesione przez lotników polskich, angielskich, kanadyjskich, nowozelandzkich, australijskich, południowoafrykańskich i amerykańskich. Na tablicy wymienione są jednostki prowadzące w latach 1941-1944 zrzuty lotnicze z pomocą dla walczącej Polski[25].
  • Tablica upamiętniająca 80. rocznicę powstania lotnictwa polskiego powstała wspólnym staraniem Muzeum Lotnictwa Polskiego i Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa. Tablica usytuowana jest na terenie Muzeum Lotnictwa, w miejscu pamięci urządzonym w granicy posesji nieopodal dużego hangaru. Poświęcona jest zdobywcy Lotniska Rakowice-Czyżyny w październiku 1918 roku – komendantowi płk. pil. Romanowi Florerowi oraz dowódcom, personelowi latającemu, technicznemu i obsłudze naziemnej 2. Pułku Lotniczego (1921-1939) oraz 308 Dywizjonu Myśliwskiego Krakowskiego (1940-1946)[26].

W pobliżu muzeum w Parku Lotników Polskich znajduje się pomnik lotników polskich poległych na wszystkich frontach II wojny światowej autorstwa Bronisława Chromego[27] a także głaz z inskrypcją „Chwała lotnikom” z 1970 roku.

Muzeum nadaje również własne odznaczenie – Medal Wdzięczności Muzeum „Summa Cum Laude”. Otrzymali go m.in. Ryszard Kaczorowski[28] i inż. Jerzy Płoszajski[29].

Programy edukacyjne i imprezy[edytuj]

Małopolski Piknik Lotniczy[edytuj]

Muzeum rokrocznie, w czerwcu, organizuje Małopolski Piknik Lotniczy. W 2003 roku na potrzeby lotnicze muzeum i pikniku lotniczego ustanowiono ponownie czynne lądowisko na zachodnim fragmencie dawnej betonowej drogi startowej (obecnie przedzielonej ulicą; wschodnia część leży na terenie osiedla mieszkaniowego, mniej więcej w zachowanym stanie). Nowa droga startowa jest czynna na kierunku 26 i posiada betonową nawierzchnię o wymiarach 720 × 60 m. Mogą z niej korzystać lekkie samoloty do 7500 kg i śmigłowce.

Lotniczy Park Kulturowy[edytuj]

Muzeum jest również inwestorem przedsięwzięcia o nazwie „Lotniczy Park Kulturowy”[30], którego projekt wykonano w Instytucie Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej pod kierunkiem Marii Łuczyńskiej-Bruzdy. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie odpowiedniego otoczenia parkowego.

"Przygody z wiedzą"[edytuj]

Wspólnie z władzami wojewódzkimi, Muzeum Inżynierii Miejskiej, i Parkiem Wodnym w Krakowie, muzeum realizuje wspólny program edukacyjny pod nazwą "Przygody z wiedzą" skierowany do uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych, liceów i techników. Łączy on w sobie elementy propagujące wiedzę techniczną z promocją zdrowego stylu życia[31]. Muzeum ma w swej ofercie blok lekcji muzealnych prowadzonych przez pracowników muzeum[32]. Muzeum co roku bierze również udział w Nocy Muzeów, a także podobnej w swym charakterze imprezie pod nazwą "Dni Otwartych Drzwi Muzeów Krakowskich" odbywającej się jesienią i organizowanej z inicjatywy Stałej Konferencji Dyrektorów Muzeów Krakowskich przy współpracy z Urzędem Miasta Krakowa.

Projekt muzealny "NATO 1949 – 2009"[edytuj]

Z okazji przypadającej na rok 2009 sześćdziesiątej rocznicy podpisania Traktatu Północnoatlantyckiego (4 kwietnia 1949 roku), a także dziesiątej rocznicy przystąpienia Polski do NATO (12 marca 1999 roku), Muzeum podjęło się realizacji projektu muzealnego, którego głównym celem jest stworzenie stałej ekspozycji statków powietrznych w barwach państw członkowskich Sojuszu. Pierwszym eksponatem tej kolekcji jest MiG-29 w barwach polskich, o numerze taktycznym 4115. Na połowie eksponatu zostanie przywrócony kamuflaż i niemieckie oznakowania, gdyż samolot ten był pierwszą sowiecką konstrukcją używaną w ramach Sojuszu przez Luftwaffe[33][34][35][36]. W ramach wymiany, w zamian za śmigłowiec Mi-2, muzeum otrzymało też Mirage 5 BA o numerze taktycznym BA-03 od Królewskiego Muzeum Sił Zbrojnych w Brukseli[37]. W dniu 19 listopada 2008 r. do Muzeum dotarł kolejny eksponat, ponaddźwiękowy samolot myśliwski Lockheed F-104 Starfighter S/ASA-M, przekazany nieodpłatnie przez Aeronautica Militare Italiana (Włoskie Siły Powietrzne). Samolot był jednym z ostatnich Starfighterów w służbie, przybył z bazy lotniczej w Grazzanise koło Neapolu. Egzemplarz ten został wyprodukowany na licencji we Włoszech, jego numer taktyczny to RS-05, seryjny MM6876. Kolejne samoloty spodziewane na ekspozycji to Republic F-84F Thunderstreak (nr takt. FU-36), SEPECAT Jaguar GR.1 (nr. takt. XX730), Ling-Temco-Vought A-7P Corsair II (nr taktyczny 5502), Hawker Siddeley Harrier Gr.3 (nr taktyczny XW919)[38][39].

Lista eksponatów[edytuj]

Samoloty[edytuj]

Lista samolotów znajdujących się w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego[40]:

Szybowce[edytuj]

Lista szybowców znajdujących się w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego[42]:

Motoszybowce[edytuj]

Lista motoszybowców znajdujących się w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego [43]:

Śmigłowce[edytuj]

Lista śmigłowców znajdujących się w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego[44]:

Aerospatiale (FW) SE-3160 Alouette III

Rakietowe systemy przeciwlotnicze[edytuj]

Lista rakietowych systemów przeciwlotniczych w ekspozycji Muzeum Lotnictwa Polskiego[45]:

Silniki[edytuj]

Oprócz statków powietrznych muzeum posiada też ekspozycję silników lotniczych, prezentowanych w sposób umożliwiający poznanie ich konstrukcji. Są to[46]:

  • AI-14R
  • AI-24WT
  • Alfa Romeo 126 RC 34
  • Argus As 10c
  • Argus As 410
  • Argus As 5
  • Argus As 7
  • Argus As 8
  • Armstrong Siddeley Genet
  • Austro-Daimler DM 200
  • Avia M-332
  • Avia M-337
  • Benz Bz IVd
  • BMW 132 Z
  • BMW 801 D2
  • BMW IIIa
  • Bramo 323 Fafnir
  • Breda (lic. SPA 6a)
  • Bristol Cherub I
  • Bristol Pegasus X
  • Clerget Blin 9B
  • Daimler-Benz DB 600 G
  • Farman 12 WE
  • Farman 9 EFR
  • Gnome-Rhone 9KRd Mistral
  • Gnome-Rhone Jupiter 9Ab
  • GTD-350
  • Hirth HM-504A
  • Hirth HM-508
  • Hirth HM-60R
  • Hispano-Suiza 12X
  • Hispano-Suiza 82
  • Isotta Fraschini Bianchi V 4B
  • Junkers Jumo 205
  • Junkers Jumo 211
  • Junkers L 8
  • Klimow M-103
  • Klimow WK-105 PF
  • Le Rhone 9
  • Liberty L-12
  • LIT-3 (lic. Iwczenko AI-26)
  • Lorraine-Dietrich 12 EB
  • Liulka AL-7F
  • Maybach HSLU
  • Maybach Mb IV
  • Mercedes Benz F-7502
  • Mercedes D.IIIa
  • Mercedes D IVa
  • Mercedes D IVb
  • Mercedes E 4F
  • Mikulin AM-34
  • Mikulin AM-35A
  • Mikulin AM-42
  • Mikulin AM-38F
  • NAG C III
  • Praga Doris 208B
  • Pratt & Whitney R-1830
  • Pratt & Whitney R-2800
  • PZInż. Junior
  • PZInż. Major Typ 4
  • PZL Pegaz II
  • PZL Pegaz VIII
  • PZL WN-3
  • R-11
  • R-13
  • R-27
  • RAF 3A Napier
  • RAF 4A Daimler
  • RD-10A
  • RD-500
  • RD-9B
  • Renault 12FE
  • Renault 6Q11
  • Rolls-Royce Eagle Mk IX
  • Rolls-Royce Kestrel II S
  • Rolls-Royce Merlin Mk XX
  • 9D21
  • R-11 (SCUD)
  • Salmson 9 AD
  • Salmson Z-9
  • Siemens-Halske Sh-14
  • silnik strumieniowy Wójcickiego
  • Sunbeam Mohawk
  • Szwiecow ASh-21
  • Szwiecow ASh-62 IR
  • Szwiecow ASh-82 FN
  • Szwiecow M-11 D
  • Szwiecow M-11 FR
  • Walter HWK 109-501
  • Walter HWK 109-507
  • Walter Minor 4-III
  • Walter Mistral K-14
  • Wright R-2600-23 Cyclone 14
  • Wright Whirlwind R-975
  • WSK Lis-2
  • WSK NP-1
  • WSK SO-1

Plan muzeum[edytuj]

MLP.svg
  1. Mały hangar – samoloty z lat 1909–1920,
  2. Duży hangar – samoloty, śmigłowce i szybowce zgromadzone w oryginalnym przedwojennym hangarze 2 Pułku Lotniczego.
  3. Silnikownia – jedna z największych w Europie kolekcji silników lotniczych od okresu pionierskiego do dziś; pozwala prześledzić zmiany w konstrukcji silników na przestrzeni dziejów od silników rzędowych, rotacyjnych i gwiazdowych aż do współczesnych turboodrzutowych.
  4. „Swego nie znacie” – wystawa statków powietrznych z okresu pionierskiego lotnictwa,
  5. Wystawa plenerowa – wielkogabarytowe cywilne i wojskowe statki powietrzne. Na wystawie plenerowej zgromadzono niemal wszystkie odrzutowce używane przez Wojsko Polskie.

  • Duży hangar

  • Mały hangar

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

  1. ↑ Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Środkowoeuropejskie dziedzictwo lotnicze" Zakopane 2005 (pol.). www.air-news.info, 2005-11-07. [dostęp 2009-01-20].
  2. ↑ Muzeum Lotnictwa w Krakowie (pol.). Miejscownia.com. [dostęp 6 stycznia 2009].
  3. ↑ World's 14 best aviation museums (ang.). W: cnn.com [on-line]. 2014-02-07. [dostęp 2014-02-11].
  4. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 31 marca 2017; 6 miesięcy temu. [dostęp 2009-01-12].
  5. ↑ Historia (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  6. ↑ Oficjalne otwarcie nowego budynku (pol.). [dostęp 17 października 2010].
  7. ↑ Nowy budynek (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  8. ↑ Dawid Hajok: Boeing wesprze krakowskie muzeum lotnictwa (pol.). Gazeta.pl. [dostęp 25 sierpnia 2008].
  9. ↑ Uroczystość poświęcenia i wmurowania Aktu erekcyjnego pod budowę gmachu głównego Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  10. ↑ Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24) (pol.)
  11. ↑ Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. z 1991 r. Nr 114, poz. 493) (pol.)
  12. ↑ Struktura (pol.). [dostęp 4 czerwca 2013].
  13. ↑ Statut Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 8 października 2008].
  14. ↑ Regulamin Organizacyjny Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). Wrota Małopolski – Portal województwa małopolskiego. [dostęp 4 lipca 2013].
  15. ↑ Włodzimierz Kalicki: Berlin, Berlinka i bierna Warszawa (pol.). 11 sierpnia 2007. [dostęp 25 sierpnia 2008].
  16. ↑ Anna Bugajska: Niemcy chcą odzyskać kolekcję Göringa z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). Gazeta.pl, 11 sierpnia 2007. [dostęp 24 września 2008].
  17. ↑ Krzysztof Radwan: Kolekcja musi pozostać w Krakowie - Krzysztof Radwan, dyrektor Muzeum Lotnictwa w Krakowie o przyszłości zbiorów (pol.). Gazeta.pl, 2004-06-24. [dostęp 24 września 2008].
  18. ↑ Włodzimierz Kalicki: Czy oddamy Bibliotekę Pruską? (pol.). Gazeta Wyborcza, 12 października 2001. [dostęp 25 sierpnia 2008].
  19. ↑ Anna Bugajska: Bezcenna kolekcja - Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie (pol.). gazeta.pl, 2004-06-18. [dostęp 2009-01-16].
  20. ↑ Wojciech Matusik / AG: Transport samolotu Saab Viggen do Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie - galeria zdjęć (pol.). 12 grudnia 2005. [dostęp 25 sierpnia 2008].
  21. ↑ Ernst Udet (ang.). spiritus-temporis.com. [dostęp 18 października 2008].
  22. ↑ Wojciech Zmyślony: Wacław Król (pol.). Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej www.polishairforce.pl. [dostęp 25 sierpnia 2008].
  23. ↑ Michał Gajzler: Northrop F-5E/F Tiger II cz. II (pol.). militarium.net, 2008-02-28. [dostęp 8 października 2008].
  24. ↑ Jerzy Woźniakiewicz: Pomnik Lotników (pol.). 28.05.2008.. [dostęp 10 października 2008].
  25. ↑ Jerzy Woźniakiewicz: Tablica upamiętniająca lotnicze wsparcie dla okupowanej Polski (pol.). 28.05.2008.. [dostęp 10 października 2008].
  26. ↑ Jerzy Woźniakiewicz: Tablica upamiętniająca 80. rocznicę powstania lotnictwa Polskiego (pol.). 28.05.2008.. [dostęp 10 października 2008].
  27. ↑ Jerzy Woźniakiewicz: Pomnik Lotników Polskich (pol.). 28.05.2008.. [dostęp 10 października 2008].
  28. ↑ Prezydent Kaczorowski odwiedził Muzeum Lotnictwa Polskiego (pol.). Muzeum Lotnictwa Polskiego. [dostęp 8 października 2008].
  29. ↑ Zaszczytne wyróżnienia członków STP : Dwa wyróżnienia inż. Jerzego Płoszajskiego (pol.). Stowarzyszenie Techników Polskich. [dostęp 8 października 2008].
  30. ↑ Lotniczy Park Kulturowy (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  31. ↑ Przygody z wiedzą (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  32. ↑ Lekcje (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  33. ↑ a b Pierwszy eksponat nowo tworzonej kolekcji w Muzeum (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008]. – Informacja na stronie Muzeum o przekazaniu samolotu MiG-29
  34. ↑ Ireneusz Dańko: MIG-29 wśród maszyn NATO (pol.). Gazeta.pl, 4 kwietnia 2008. [dostęp 25 sierpnia 2008]. – Artykuł o przekazaniu samolotu MiG-29
  35. ↑ Ireneusz Dańko: MIG-29 wśród maszyn NATO (pol.). Gazeta.pl, 4 kwietnia 2008. [dostęp 25 sierpnia 2008]. – fotoreportaż z transportu samolotu MiG-29
  36. ↑ Jacek Szustakowski: Skrzydła Sojuszu (pol.). Żołnierz Polski. Gazeta Internetowa Redakcji Wojskowej, 30 czerwca 2008. [dostęp 25 sierpnia 2008].
  37. ↑ a b Mirage wylądował... (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008]. – Informacja na stronie Muzeum o przekazaniu samolotu Mirage 5.
  38. ↑ Sławomir Kasjaniuk: F-104 jutro w Krakowie (pol.). lotniczapolska.pl, 2008-10-18. [dostęp 2008-11-19].
  39. ↑ F 104 S Starfighter w krakowskim Muzeum (pol.). Muzeum Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2008-11-26].
  40. ↑ Samoloty eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  41. ↑ Ling Temco Vought A-7P Corsair II. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. [dostęp 2009-06-21].
  42. ↑ Szybowce eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  43. ↑ Motoszybowce eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  44. ↑ Śmigłowce eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  45. ↑ Rakietowe systemy przeciwlotnicze (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].
  46. ↑ Silniki eksponowane (pol.). [dostęp 25 sierpnia 2008].

Bibliografia[edytuj]

  • Krzysztof Radwan, Jan Hoffmann: Katalog zbiorów muzeum. [kol. red. Krzysztof Radwan et al.]. Kraków: Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2003. ISBN 83-915921-0-3.
  • Krzysztof Radwan, Dariusz Rutkowski, Krzysztof Mroczkowski, Krzysztof Wielgus, Marcin Sigmund: ...Swego nie znacie: magazyny historii: 40 lat Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2003. ISBN 83-915921-4-6.
  • Krzysztof Wielgus: Rakowice-Czyżyny lotnisko Krakowa: od "Ogrodu dla Lotników" do Lotniczego Parku Kulturowego. Kraków: Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2002. ISBN 83-915921-3-8.

Linki zewnętrzne[edytuj]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Muzeum_Lotnictwa_Polskiego_w_Krakowie&oldid=49631197”